oczyszczanie wody

Zastosowanie osadników (odstojników) w filtracji wody

Osadniki są niezwykle istotnymi elementami w procesie oczyszczania wody, zarówno w przemyśle, jak i w gospodarstwach domowych. Ich głównym zadaniem jest usuwanie zawieszonych cząstek stałych z cieczy, co przyczynia się do poprawy jej jakości oraz zapobiegania uszkodzeniom urządzeń i instalacji. W niniejszym artykule omówimy, czym są osadniki, wymienimy różne ich typy oraz wskażemy metody ich zastosowania w procesach filtracji wody. Dodatkowo przyjrzymy się nowym technologiom i trendom w tej dziedzinie, które mogą wpłynąć na przyszłość oczyszczania wody.

Ostatnia aktualizacja: 26 sierpnia 2025

Czym są osadniki?

Osadniki, znane także jako odstojniki, są urządzeniami mechanicznymi w postaci zbiorników, stosowanymi do separacji zawieszonych cząstek stałych z wody poprzez wykorzystanie siły grawitacji. Działają one na zasadzie osadzania się cząstek stałych na dnie osadnika pod wpływem spadku prędkości przepływu wody. Mogą być one stosowane samodzielnie lub jako część większych systemów oczyszczania wody, takich jak stacje uzdatniania czy systemy kanalizacyjne.

Rodzaje osadników/odstojników

Osadniki gnilne

Osadniki gnilne, znane również jako osadniki wstępne lub osadniki fermentacyjne, to zbiorniki stosowane w procesach oczyszczania ścieków. Ich głównym celem jest rozkład organicznych substancji zawartych w ściekach poprzez proces fermentacji beztlenowej.

Osadniki gnilne działają w sposób podobny do tradycyjnych osadników, ale różnią się tym, że proces zachodzi w warunkach beztlenowych, co sprzyja rozkładowi materii organicznej przez bakterie beztlenowe. W wyniku tego działania następuje redukcja ilości organicznych zanieczyszczeń, co pozwala na dalsze oczyszczenie ścieków w procesach biologicznych.

Warto zapamiętać: W osadnikach gnilnych mieszanka ścieków jest zatrzymywana na pewien czas, co umożliwia rozpoczęcie procesu fermentacji.

W osadnikach gnilnych mieszanka ścieków jest zatrzymywana na pewien czas, co umożliwia rozpoczęcie procesu fermentacji. Podczas jego trwania mikroorganizmy beztlenowe rozkładają materię organiczną zawartą w ściekach, co prowadzi do produkcji gazu, głównie metanu oraz dwutlenku węgla.

Osadniki lamelowe

Osadniki lamelowe są bardziej zaawansowanym rodzajem osadników, które wykorzystują specjalne płyty lamelowe do zwiększenia powierzchni osadzania i poprawy efektywności procesu separacji. Dzięki zastosowaniu płytek flanelowych są one w stanie osiągnąć wyższe stopnie oczyszczenia wody przy mniejszym zużyciu energii. Stosuje się je m.in. do wydzielania piasku, iłów czy CaCO3 po karbonizacji wody pitnej.

Osadniki grawitacyjne

Osadniki grawitacyjne są najczęściej stosowanym rodzajem osadników w przemyśle oraz w systemach kanalizacyjnych. Działają one na zasadzie wykorzystania siły grawitacji do oddzielania cząstek stałych od wody. Osadniki grawitacyjne mogą być stosowane zarówno w pionie, jak i w poziomie, w zależności od konkretnych warunków i wymagań procesu oczyszczania wody. Stanowią one podstawowy sprzęt, służący do wydzielania ze ścieków zawiesin łatwo opadających o gęstości większej od 1g/cm³.

Osadniki radialne

Osadniki radialne wykorzystują siłę odśrodkową do separacji fazy stałej od cieczy. Charakteryzują się konstrukcją, w której mieszanka jest wprowadzana w pobliżu środka obrotu, a następnie podlega obrotowemu ruchowi, co powoduje oddzielenie cząstek stałych od cieczy.

W osadnikach radialnych mieszanka wpływa do osadnika w kierunku promieniowym, a następnie jest rozprowadzana wzdłuż krawędzi wirnika. Siła odśrodkowa generowana przez jego obrót powoduje odseparowanie cząstek stałych, które opadają na jego dno, podczas gdy czysta ciecz jest odprowadzana na zewnątrz.

Metody zastosowania osadników w filtracji wody

Wodociągi miejskie

Osadniki są powszechnie stosowane w wodociągach miejskich do oczyszczania wody ze zbiorników wstępnych przed przetwarzaniem wody. W tym przypadku są one używane do usunięcia większych cząstek stałych, co przyczynia się do poprawy jakości wody pitnej dla mieszkańców aglomeracji.

Przemysł

W przemyśle osadniki są wykorzystywane do oczyszczania wody używanej w procesach produkcyjnych, np. w przemyśle spożywczym, chemicznym czy farmaceutycznym. W wielu branżach są one stosowane do usunięcia zanieczyszczeń przed dalszym przetwarzaniem wody.

Oczyszczanie ścieków

Osadniki stanowią kluczowe elementy w procesach oczyszczania ścieków. Są one wykorzystywane do separacji zawieszonych cząstek stałych z wody przed dalszym przetwarzaniem i uzdatnianiem. Do najpopularniejszych rodzajów osadników stosowanych w oczyszczalniach ścieków należą:

Warto zapamiętać: Najczęściej stosowane są osadniki gnilne, lamelowe, grawitacyjne i radialne.
  • Osadnik Imhoffa – urządzenie stosowane do separacji cieczy od osadu, składające się z dwóch komór: górnej komory, w której osadza się stałe cząstki, oraz dolnej komory, z której odprowadza się oczyszczoną wodę.
  • Osadnik Dorra – zaawansowany technologicznie odstojnik służący do separacji cieczy od osadu, który wykorzystuje specjalne systemy płuczące w celu skuteczniejszego oddzielania fazy stałej od cieczy. Dzięki niemu możliwe jest usuwanie zarówno dużych, jak i drobnych cząstek stałych.

Nowe technologie osadników

W ostatnich latach rozwój technologii związanych z osadnikami przyspieszył, co wpłynęło na ich efektywność i zastosowanie. Wprowadzono innowacyjne rozwiązania, takie jak osadniki z automatycznym systemem monitorowania, które pozwalają na bieżąco kontrolować proces oczyszczania oraz jakość wody. Dodatkowo, nowoczesne materiały używane do budowy osadników zwiększają ich odporność na zanieczyszczenia i korozję, co przekłada się na dłuższą żywotność urządzeń. W przyszłości można spodziewać się dalszego rozwoju w zakresie automatyzacji i integracji z systemami zarządzania wodą, co może znacznie poprawić efektywność procesów oczyszczania.

Odstojniki/osadniki – podsumowanie

Osadniki (inaczej odstojniki) stanowią niezbędny element procesów oczyszczania wody zarówno w przemyśle, jak i w gospodarstwach domowych. Dzięki różnym typom oraz metodom ich zastosowania możliwe jest skuteczne usuwanie zawieszonych cząstek stałych z wody, co przyczynia się do poprawy jakości wody oraz zapobiegania uszkodzeniom urządzeń i instalacji wodociągowych.


Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jakie są główne funkcje osadników?

Osadniki służą do separacji zawieszonych cząstek stałych z cieczy, poprawiając jakość wody.

Jakie rodzaje osadników są najczęściej stosowane?

Najczęściej stosowane są osadniki gnilne, lamelowe, grawitacyjne i radialne.

Czy osadniki można stosować w domowych systemach filtracji?

Tak, osadniki mogą być stosowane w domowych systemach filtracji wody.

Jakie zanieczyszczenia można usunąć za pomocą osadników?

Osadniki skutecznie usuwają zanieczyszczenia stałe, takie jak piasek, muł czy resztki organiczne.

Jakie są zalety osadników lamelowych?

Osadniki lamelowe oferują lepszą efektywność oczyszczania przy mniejszym zużyciu energii.

Czy osadniki są przyjazne dla środowiska?

Tak, osadniki przyczyniają się do oczyszczania wody, co ma pozytywny wpływ na środowisko.

Autor: Maciej Waliduda — specjalista w dziedzinie technologii oczyszczania wody z wieloletnim doświadczeniem w branży.

Filtr wody AQUAPHOR + saturator Dafi